Pójście do przedszkola to pierwszy krok w dorosłe życie każdego malucha. Tylko, czy każde dziecko jest gotowe na ten krok? Nawet, jeśli jest wyjątkowo zdolne, czy poradzi sobie emocjonalnie z taką zmianą?
Adaptacja przedszkolna nie dotyczy wyłącznie dziecka, obejmuje także jego rodziców. Dzieciom jest łatwiej, jeśli rodzice są gotowi wspierać ich na danym etapie rozwoju, jakim jest okres przedszkolny. Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej to zazwyczaj bardzo ważna zmiana dla dziecka. Wymaga ona odpowiedniego czasu i warunków. U większości dzieci okres ten trwa od kilku dni nawet do kilku miesięcy. O jego rzeczywistej długości decyduje wiele czynników, takich jak dojrzałość emocjonalna konkretnego dziecka, sposób, w jaki do tej pory funkcjonowało, jak również postawa rodziców w tym początkowym okresie.
W wyjątkowych sytuacjach, gdy występują duże trudności adaptacyjne, należy zastanowić się nad skorzystaniem z fachowej pomocy np. psychologa lub przesunięciem edukacji przedszkolnej dziecka na czas, gdy malec będzie bardziej dojrzały i gotowy na takie zmiany.
Jakie mogą być objawy trudności adaptacyjnych u dzieci ?
- Płacz i niezgoda na rozstanie z rodzicem
- Nieustanny szloch w ciągu dnia podczas pobytu w przedszkolu
- Unikanie kontaktu z rówieśnikami i paniami w przedszkolu
- Odmowa jedzenia, zabawy czy korzystania z toalety
- Objawy somatyczne np. nudności, wymioty, biegunka, moczenie się lub zanieczyszczanie
- Odreagowywanie poprzez zachowania agresywne.
Poważniejsze problemy z adaptacją mogą dawać objawy także w domu. Może ulec zmianie zachowanie dziecka – staje się ono bardziej pobudzone, zbuntowane, mogą pojawić się problemy z apetytem, może zacząć moczyć się w nocy czy wstrzymywać wypróżnianie, reagować silnym lękiem przy każdej próbie rozstania z dzieckiem.
Jakie mogą być objawy trudności adaptacyjnych u rodziców ?
- Płacz rodzica razem a dzieckiem (a nawet płacz w samotności)
- Przedłużanie chwili przebywania razem z dzieckiem w szatni lub na korytarzu, negocjacje prowadzone z dzieckiem
- Wchodzenie razem z dzieckiem do sali lub zaglądanie przez okno
- Stanie za drzwiami sali i nasłuchiwanie, czy dziecko płacze
- Codzienne dzwonienie do przedszkola i pytanie o dziecko
- Wykazywanie dużej nieufności do personelu czy żywienia poprzez liczne wypytywanie czy kontrolowanie pracy placówki.
Jak ułatwić dziecku przejście przez okres adaptacyjny?
Rodzicu :
- Zanim poślesz dziecko do przedszkola, to opowiadaj dziecku o nim. Mów pozytywnie, w sposób opisowy – to pomoże zobrazować dziecku to, co je czeka w placówce.
- Nie strasz dziecka przedszkolem, paniami z przedszkola, nauką itp. Unikaj pytań typu: „Nie będziesz płakał w przedszkolu, prawda?” i stwierdzeń np. „Zobaczysz, pani w przedszkolu cię nauczy” – dziecko z góry założy, że w przedszkolu jest źle, skoro dzieci płaczą, a panie pewnie tylko krzyczą na dzieci.
- Opowiadaj dziecku o czasie, kiedy Ty chodziłeś do przedszkola. Wspominaj o przyjemnych sytuacjach z Twojego dzieciństwa.
- Zadbaj o dostateczną samodzielność dziecka. Naucz dziecko sprawnie ubierać się i zdejmować wierzchnie ubranie, spożywać posiłki, korzystać z toalety, sprzątać po sobie zabawki. Zwróć uwagę, aby dziecko potrafiło korzystać nie tylko ze swoich sztućców i talerzyka. Zadbaj, aby umiało korzystać z toalety w różnych miejscach (nie tylko na swoim nocniczku).
- Postaraj się, aby dziecko potrafiło powiedzieć dorosłemu o swoich potrzebach np. o potrzebie snu, o pragnieniu czy o potrzebie pójścia do toalety.
- Musisz być pewny swojej decyzji o posłaniu dziecka do przedszkola. Twoje wahania dziecko szybko wyczuje, co nie ułatwi mu adaptacji do nowej sytuacji.
- Panuj nad swoimi emocjami. Przygotuj się do zmiany związanej z posłaniem swojej pociechy do przedszkola – zorganizuj wszystko tak, aby uniknąć niepotrzebnych napięć. Bądź spokojny i zrównoważony – Twoje złe emocje wpływają na emocje i zachowanie Twojego dziecka.
- Weź udział w „dniach otwartych” przeznaczonych dla nowoprzyjętych dzieci do przedszkola. Dziecko pozna swoją salę, nowe panie, rówieśników.
- Baw się w domu z dzieckiem w przedszkole przy użyciu lalek i maskotek.
- Czytaj malcowi bajki o przedszkolu, o rozstawaniu się z rodzicami na czas ich wyjazdu czy wyjścia do pracy.
- Mów dziecku o tym, co Ty będziesz robić (w pracy lub w domu) w czasie jego pobytu w przedszkolu. Zaplanujcie Wasz wspólny czas po powrocie dziecka do domu.
- Korzystaj z porad i doświadczenia pedagogicznego wychowawców. Pytaj, konsultuj, rozmawiaj.
- W pierwszych dniach możesz zabierać dziecko wcześniej do domu. Potem stopniowo przedłużaj czas jego pobytu w placówce. Umów się z nim, że odbierzesz go np. po obiedzie i dotrzymaj słowa. Nie oszukuj go, bo straci do Ciebie zaufanie.
- Postaraj się o odpowiednią frekwencję dziecka w przedszkolu, z wyjątkiem dni, kiedy dziecko jest chore. Systematyczne przychodzenie do przedszkola przechodzi w nawyk. Po pewnym czasie postaraj się przyprowadzać i odbierać dziecko z przedszkola codziennie o tej samej porze. Dla dzieci ważna jest stałość rytmu dnia.
- Nie rezygnuj z pobytu dziecka w przedszkolu w pierwszych dniach, jeśli płacze przy rozstaniu. Powinno wiedzieć, że płaczem nie wymusi na Tobie takich decyzji.
- Ubieraj dziecko wygodnie, w ubrania, które lubi. Niech czuje się komfortowo. Zostaw w szatni ubranie na zmianę.